Kervansaray, Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki en büyük ve en önemli hanlardan biri konumunda. Büyük ölçüde yıkılan ve yok olmaya yüz tutulan Kervansaray, Şanlıurfa İl Kültür ve Turizm Müdürlüğünce hazırlanan proje çerçevesinde restore edilerek turizme kazandırılıyor. Projenin finansmanını, Karacadağ Kalkınma Ajansı ve Kültür ve Turizm Bakanlığı karşılıyor.
Şanlıurfa İl Özel İdaresince 03.12.2012 tarihinde 3.989.693,66 TL’ye ihale edilen restorasyon işi Baran İnş. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından yapılıyor. 08.01.2013 tarihinde yer teslimi yapılarak restorasyonu başlayan işte, şimdiye kadar Kervansarayın batı, kuzey ve güney yapı alanlarının kazıları tamamlanmış olup, doğu ve iç avlu kısımları için kazı çalışmaları yapılmaktadır. Ayrıca güney ve batı dış duvarların örme işi tamamlanmış olup, güney ve doğu iç duvarlarının örülmesine devam edilmektedir. Bu duvarların örülmesi işinin 1 ay içerisinde tamamlanması planlanmaktadır. Kervansarayı restorasyonunun, 2014 yılı sonunda bitirilmesi öngörülüyor.
Çar Melik Kervansarayı
Çar Melik Kervansarayı, Şanlıurfa Bozova İlçesine bağlı Büyükhan Köyünde bulunmaktadır. Büyükhan Köyüne, Şanlıurfa-Gaziantep Otoyolu Suruç’a kavşağından 10 km’lik kara yolu ile ulaşılmaktadır. Ayrıca Suruç İlçesinden otoyol bağlantı yolu ile de ulaşım sağlanmaktadır. Kesin inşa tarihi ve kim tarafından yapıldığı bilinmemekte olup, plan ve inşa tarzına bakılarak Kervansarayın, Selçuklu ve Osmanlı dönemine ait çizgiler taşıdığı görülmektedir. Kareye yakın dikdörtgen planlı avlu, avlu ve güneyindeki kapalı bölümden oluşan karma tipteki hanların anıtsal önemli örneklerinden biridir. Evliya Çelebi Seyahatnamesinde, Suruç'tan kalkarak batıya doğru iki saatte Çar Melik Kalesine ulaştığını, burasının dört hükümdar (Çar Melik) kardeş tarafından yapıldığı için bu ismi aldığını belirtir. 63,40 x 65,20 metre boyutlu bir avluya sahip olan Kervansaray, restorasyon çalışmalarına başlanmadan önce güney cephesi dışında büyük ölçüde tahrip olmuştur. Güneydoğu Anadolu bölgesinden daha çok Suriye geleneklerinden izler taşıyan özgür konumu ve yöredeki Han yapılarının en erken tarihli olması bakımından çok önemli bir eserdir.